Wat willen we bereiken?

Wat willen we (meerjarig) bereiken?

De pijler Energie uit de visie is vertaald naar een energiestrategie voor de periode tot 2030. In de Energiestrategie Heusden 2025-2030 zijn de doelen, strategische koers en acties voor de korte en middellange termijn opgenomen voor vier sporen:

• Besparing                 ambitie voor 2030 is 35% energiebesparing. De huidige situatie is 24%.
• Warmte                   ambitie voor 2030 is 20% aardgasvrij(ready). De huidige situatie is 8%
• Duurzame opwek          ambitie voor 2030 is 60%. De huidige situatie is 18%
• Netbalans en opslag     terugbrengen van netcongestie en optimaliseren van netbalans

Wat gaan we daarvoor doen?

(strategische) Samenwerking

• Inwoners en ondernemers - we faciliteren en ondersteunen initiatieven. We werken aan een afwegingskader voor individuele en kleinschalige collectieven en verkennen een energiegemeenschap voor grotere ontwikkelingen in samenwerking met onze inwoners en ondernemers.
• Belangrijkste samenwerkingspartners - in de energietransitie zijn Woonveste en Enexis onze belangrijkste samenwerkingspartners. Met Woonveste ontwikkelen we o.a. een aanpak op gespikkeld bezit en met Enexis werken we een routekaart uit voor de buurtaanpak.
• Regionale partners - met de gemeenten en andere partners in Hart van Brabant versterken we de samenwerking in REKS-verband door kennisuitwisseling op tactische vraagstukken zoals monitoring en duurzame nieuwbouw en versterken we onze strategische koers en positie in de provincie met een regionale energiesysteemvisie.

Besparing

• We blijven energiebesparingen realiseren binnen de gemeentelijke organisatie, waar mogelijk met duurzaam opwekken van energie. We verduurzamen andere gemeentelijke gebouwen volgens het Duurzaam Meerjaren Onderhoudsplan.
• Het Heusdens Isolatie Plan 2023 is opgesteld en ondersteunt inwoners wijkgericht bij isolatiemaatregelen. De subsidieronde loopt in elk geval door tot en met 2028.
• We stimuleren inwoners gerichter om verduurzamingsstappen te zetten op het gebied van isolatie en warmte.
• De mogelijke aanwezigheid van beschermde diersoorten (zoals vleermuis, gierzwaluw en huismus) bemoeilijkt de isolatieopgave. Er wordt een  soortenmanagementplan (SMP) opgesteld om toch natuurvriendelijke isolatie mogelijk te maken. Het SMP wordt eind 2026 verwacht. Met dat plan wordt bij de provincie een generieke ontheffing aangevraagd.
• We helpen ondernemers met verduurzaming door onderzoek, coaching en energiescans.

Warmte

• In 2025 en 2026 wordt het Warmteprogramma voor de verduurzaming van de gebouwde omgeving (2025-2035) opgesteld. Vaststelling door het college vóór eind 2026.
• De warmtetransitie, een grote en complexe opgave die tot ‘achter de voordeur’ komt, wordt samen met inwoners, ondernemers en partners opgepakt.
• In de wijk Vliedberg onderzoeken we samen met bewonerscoöperatie Warm Vliedberg, Woonveste en Warmtepartner Kelvin, of een lokaal warmtenet haalbaar is, waarbij ook andere duurzame oplossingen worden meegenomen voor een afgewogen keuze.

Opwek

• We ontwikkelen volgens REKS Hart van Brabant 1.0 een energiehub waar duurzame opwek, transport en mogelijk ook opslag en omvorming van duurzame energie samen komen. In 2026 wordt hiervoor een programma opgesteld met é én of meerdere voorkeurslocaties en een toetsingskader.
• Heusden is aandeelhouder van het Publiek Ontwikkelbedrijf REKS (POB) en ziet vanuit die rol  kansen voor het POB om in de toekomst een (of enkele) energiehub(s) te realiseren die aansluiten bij de maatschappelijke doelen en principes van lokale (haalbare en betaalbare) energie in onze gemeente.
• De ontwikkeling van Zonnepark Bakkersdam gaat door, inclusief experimenteren met oplossingen voor netcongestie en zelflevering van stroom aan de omgeving.
• We onderzoeken samen met inwoners en ondernemers de oprichting van een energiegemeenschap met Zonnepark Bakkersdam als pilot.

Netbalans en opslag

• Sinds 2021 is er voor grootverbruikaansluitingen in Heusden transportschaarste voor teruglevering op het elektriciteitsnet ontstaan. Enexis werkt aan het verzwaren en uitbreiden van het netwerk. Enexis heeft in 2024 aangekondigd de komende 10-15 jaar hiervoor een buurtaanpak te starten.
• Als gemeente positioneren we onszelf als coregisseur om onze planningen en opgaven in de ondergrondse en openbare ruimte waar mogelijk te koppelen met de aanpak van Enexis.

Mobiliteit en bedrijvigheid

• We werken samen met ondernemers verder aan het verduurzamen van bedrijventerreinen en het creëren van energiehubs met de Green Deal Ondernemers binnen Ondernemend Heusden.
• In 2026 wordt er een integrale laadvisie opgesteld gericht op elektrische voertuigen

Wat willen we (meerjarig) bereiken?  

• Klimaatadaptatie
  We willen de gevolgen van klimaatverandering (wateroverlast, verdroging en hittestress) in de leefomgeving voorkomen. De gemeente doet dit door maatregelen te treffen in de openbare ruimte. Hiermee geven we mede invulling aan nationale en provinciale doelen op het gebied van water, bodem, hitte en droogte Vanuit diverse programma’s wordt hieraan bijgedragen.

• Afvalwater
  Het afvalwater wordt doelmatig en efficiënt ingezameld en getransporteerd naar de rioolwaterzuivering. Bij situaties waar water op straat voorkomt, kan overlast ontstaan, onder andere omdat dit geen schoon water is. Dit willen we zo veel mogelijk voorkomen en verhelpen. Onze riooloverstorten willen we zo optimaal mogelijk laten werken.
  
• Hemelwater
  Hemelwater is schoon water. Dit water willen we zoveel mogelijk vasthouden op de plaats waar het valt en niet afvoeren met het afvalwater (afkoppelen). Daarmee kunnen we een robuuster watersysteem maken en overlast voorkomen. Tegelijkertijd vermindert het vasthouden en afkoppelen van hemelwater de hittestress. Het waterplan heeft de ambitie om 58% van het verhard oppervlak af te koppelen in 56 jaar.
  
• Grondwater
  We willen een zo natuurlijk mogelijk grondwatersysteem, waarbij we overlast (te hoog of te laag grondwater)  willen voorkomen. De aan de grond gegeven bestemming moet geborgd zijn.

Wat gaan we daarvoor doen?

• Klimaatadaptatie
  Op basis van de klimaatadaptatiestrategie en het waterplan 2023-2027 worden maatregelen uitgevoerd om de klimaatgevolgen op te kunnen vangen. Dit heeft gevolgen voor de  vormgeving van de openbare ruimte. We stimuleren het afkoppelen van hemelwater op het eigen perceel. Bij verbouw of nieuwbouw is verwerking van hemelwater op het eigen perceel het uitgangspunt. In 2025 zijn we gestart met het actualiseren we de klimaatstresstesten. Dit vloeit voort uit het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie. We brengen via een actualisatie van de klimaatladder in beeld wat de klimaatsituatie is van gebieden en formuleren daar een ambitie voor de toekomst bij. Daarbij zijn we ons ervan bewust dat verschillende opgaven in de openbare ruimte elkaar raken en soms elkaar in de weg kunnen zitten. We streven daarbij steeds naar een zo integraal mogelijke benadering.

• Afvalwater
  Het Heusdense  afvalwaterstelsel beheren we en houden we in stand. De werking van het stelsel wordt gemonitord door metingen en telemetrie (het op afstand meten). In 2025 hebben we flinke stappen gezet in hetverder ‘intelligenter’ maken van ons stelsel door het aanleggen van een meetnet. In 2026 gaan we door met onze deelname in het project Poseidon, waarbij we samen met Waterschap Aa en Maas en de gemeente ’s-Hertogenbosch het afvalwater beter willen doseren naar de rioolwaterzuivering.
  In 2025 zijn we gestart met de vervanging van 8 gemalen en het plaatsen van 1 nieuw gemaal. Dit wordt doorgezet in 2026. In 2026 zal een nieuw SSW (Systeemoverzicht Stedelijk Water) worden opgesteld.
  
• Hemelwater
  Door het uitvoeren van afkoppelprojecten willen we het hemelwater ontvlechten van de riolering. Hierbij wordt aansluiting gezocht bij andere beleidsterreinen (bijvoorbeeld groen en wegen). Hemelwater willen we zoveel mogelijk aan de oppervlakte verwerken in de openbare ruimte. Daarmee verminderen we de gevolgen van klimaatverandering, zoals extreme buien en hittestress. Perceeleigenaren moeten zich nog meer bewust worden van hun eigen rol in klimaatadaptatie en de opvang van hemelwater. De gemeente blijft dit ook in 2026 stimuleren met een subsidieregeling en stuurt waar nodig bij op basis van de waterverordening. Daarnaast wordt in 2026 gestart met de voorbereiding voor het realiseren van een  waterberging bij Vlijmen (ten westen van Geerpark) en Drunen (in de hoek tussen de A59 en de Elshoutseweg).
  In Drunen wordt het Oranjeveld heringericht voor waterberging in 2026. Ook leggen we in dat jaar in  Oudheusden een hemelwaterstelsel aan. Met deze projecten maken we meer ruimte voor water en verminderen we de kwetsbaarheid voor water op straat. In 2026 zetten we  het opsporen van foutaansluitingen van afvalwater op hemelwaterstelsel voort

• Grondwater
  We willen een zo natuurlijk mogelijk grondwatersysteem. Daarom grijpen we zo min mogelijk in bij nieuwe situaties. Er is in het verleden drainage aangesloten op de riolering en door leeftijd of aantasting zijn er lekkages in bestaande riolering. Dat zorgt ervoor dat grondwater wordt afgevoerd naar de rioolwaterzuivering. Dit willen we voorkomen en dus wordt in bestaande situaties het grondwater zoveel mogelijk ontkoppeld van het afvalwatersysteem. Met het grondwatermeetnet meten we in hoeverre er verdroging of vernatting in het stedelijk gebied is. Grote lozingen afkomstig van bronbemalingen of  installaties voor Warmte en Koudeopslag kunnen door het  stelsel  niet altijd goed verwerkt worden. Door vanaf het eerste moment hier aandacht in projecten te vragen kan hierop ingespeeld worden. Wij kijken kritisch mee naar het grondwater vanuit onze bijdrage in Groenblauw Gebiedsgerichte Aanpakken (GGA’s) Vlijmens Ven en Loonse en Drunense Duinen.

• Heusden neemt deel aanHoogwater Aanpak Brabant Oost (HoWaBo. Na HoWaBo 1 is intussen gestart met HoWaBo 2 waarin in 2025 en 2026 bouwstenen worden uitgewerkt die moeten bijdragen aan berging van water in het gebied (aanvullend op HoWaBo 1 omdat de klimaatverandering vraagt om een toename van de bergingscapaciteit). Door middel van een Participatieve Waarde Evaluatie binnen en buiten het plangebied gepeild hoe het draagvlak is over de HoWaBo maatregelen. Alle bouwstenen en de MER rapportages moeten in de 2e helft van 2026 leiden tot een programma HoWaBo waarmee de opgave kan worden ingevuld. Op basis van dat programma zullen ook de benodigde financiën beschikbaar moeten komen. Vooral waterschappen, provincie en rijk zijn in beeld voor financiering.

Groenbeheer valt onder het programma Economie en recreatie. Daarom zijn daar de doelstellingen en acties uitgewerkt voor biodiversiteit.

Wat willen we (meerjarig) bereiken?  

Europa stelt dat in 2035 65% van ons afval gerecycled moet worden. Nederland streeft ernaar om in  2030 minimaal 60% van het huishoudelijk afval te recyclen, met als doel minder restafval.
De gemeente Heusden werkt aan dat doel door

• Het terugdringen van afvaldumpingen, bijplaatsingen en zwerfafval.
• Een betere service voor de inwoners zodat zij hun afval zo goed mogelijk scheiden.
• Zo laag mogelijke kosten voor afvalbeheer.
• Structureler, zichtbaarder en gemeentebreed werken aan circulaire onderwerpen, ook naast afval.  

De nationale ambitie is dat Nederland in 2050 volledig circulair is, met als tussenstap het halveren van het gebruik van primaire grondstoffen in 2030, waaraan Heusden zich actief verbindt.

Wat gaan we daarvoor doen?

• Nieuw beleidsplan grondstoffen – Het huidige afvalbeleidsplan wordt vervangen door een grondstoffenbeleidsplan. Hierin worden de onderstaande onderwerpen opgenomen.
• Afvalscheiding en –preventie – We willen het recyclepercentage verhogen naar 60% in 2030, met nadruk op service en gemak voor inwoners.
• Zwerfafval, dumpingen en bijplaatsingen – Bijplaatsingen bij afvalcontainers worden opgeruimd en waar mogelijk treden we handhavend op. In 2025-2026 wordt een gedragsonderzoek uitgevoerd om de bijplaatsingen van afval te verminderen. Met extra maatregelen gebaseerd op dit onderzoek en het verhogen van de service bij afvalinzameling, proberen we bijplaatsingen zoveel mogelijk te voorkomen. In de gemeente Loon op Zand zijn plannen voor een proef met een mobiele milieustraat in 2026. Mogelijk kan deze, bij positief resultaat, daarna ook in de gemeente Heusden ingezet worden. De gemeente blijft monitoren en verbeteren in afvalbakkenbeheer en betrekt inwoners en ondernemers bij het opruimen van zwerfafval.
• Milieustraat – Bij de milieustraat zijn en worden de dienstverlening en efficiency nog verder verbeterd. Samen met Waalwijk en Loon op Zand wordt onderzocht of een regionaal circulair ambachtscentrum (CAC) of een circulair netwerk haalbaar zijn. We sturen hierbij op het benutten van lokale kansen, sterke punten van de gemeente en bestaande initiatieven. Het onderzoek loopt door tot begin 2026. Waar mogelijk voeren we zelf, of samen met de genoemde gemeenten, al maatregelen in, in aanloop naar een CAC.
• Tarieven – Het onderzoek naar de tarieven in 2025, zal als input dienen voor het nieuwe grondstoffenbeleidsplan.  Eventuele tariefsaanpassingen worden in 2026 voorgesteld, waarna ze in 2027 van kracht kunnen worden.
• Communicatie en educatie – In 2026 gaat de communicatie over afvalscheiding door, met als doel bewustwording en het voorkomen van zwerfafval. (Nieuwe) initiatieven van inwoners en scholen worden ondersteund.

• Circulaire strategie – Er wordt een circulaire strategie voor de gemeente Heusden opgesteld, met heldere ambities en doelen afgestemd op nationale en regionale kaders. De strategie vormt de basis voor het gemeentelijke beleid en de uitvoering op circulariteit. Voor het vergroten van circulariteit in gemeentelijke werkprocessen wordt voor 2026 een uitvoeringsprogramma opgesteld.

Wat willen we (meerjarig) bereiken?   

• Het permanent verbeteren van de luchtkwaliteit in onze gemeente.

• Verbeteren van het vestigingsklimaat door een betere leefomgeving en hiermee een bijdrage leveren aan werkgelegenheid en binding van (nieuwe) werknemers aan de regio. Vanuit andere programma’s wordt hieraan bijgedragen.
• Bijdragen aan de nationale doelen tot vermindering van de uitstoot van broeikasgassen. Vanuit diverse programma’s wordt hieraan bijgedragen.
• In april 2023 is de Green Deal ondertekend, een  overeenkomst tussen bedrijven, non-profit organisaties en de overheid om duurzame initiatieven ruimte te geven. De Green Deal loopt vijf jaar en is op 1 mei 2023 gestart. Alle bedrijven die in de gemeente Heusden gevestigd zijn, kunnen hieraan deelnemen.

Wat gaan we daarvoor doen?

• Als onderdeel van de stichting Ondernemend Heusden Duurzaam, ondersteunen we het bedrijfsleven bij de uitvoering van de Green Deal.
• Het bedrijfsleven pakt het realiseren van de ambities en doelstellingen uit de Green Deal op en daarmee de verduurzaming van ondernemend Heusden. In 2026 gaan we verder met de acties uit het voorgaande jaar. De samenwerking met het Publiek Ontwikkel Bedrijf op het gebied van energiehubs op bedrijventerreinen zal uitgebreid worden naar meerdere projecten, zowel voor individuele als collectieve oplossingen.
• Glastuinbouw: de landelijke pilot Gebiedsaanpak energietransitie/duurzame transitie glastuinbouw Heusden focust op de ruimtelijke aspecten rondom de toekomst van de glastuinbouw in Heusden, met kansen voor energietransitie.
• We gaan breed het gesprek aan met ondernemers en instellingen over hun (mogelijke) bijdrage aan een sociale en gezonde leef- en werkomgeving.
• In andere programma’s, gericht op het sociaal domein, wordt dit onderwerp (ook) verder uitgewerkt. Daarbij is de aandacht bijvoorbeeld gericht op gezondheid, bewegen, duurzame mobiliteit en de eigen regie.
• We zijn aangesloten bij het Schone Lucht Akkoord. Het uitvoeringsprogramma hiervan is in 2025 geactualiseerd. In 2026 ligt de focus op het inzichtelijk krijgen en verbeteren van de luchtkwaliteit in onze gemeente,  door te anticiperen op de uitkomsten van het  luchtmeetnet en door extra aandacht te besteden aan communicatie en betrokkenheid van inwoners.

• In 2024 hebben we het convenant Schoon en Emissieloos Bouwen ondertekend waarmee we het belang hiervan onderkennen.. Met behulp van dit convenant dat is getekend door marktpartijen, medeoverheden en kennisinstellingen, streven we op termijn naar een emissievrije bouwplaats. De rijksoverheid stelt specifieke uitkeringen ter beschikking aan deelnemers van het convenant om de meerkosten van emissiearme werktuigen (deels) te dekken.

Wat willen we (meerjarig) bereiken?

• We streven naar een schone, duurzame en veilige werk- en leefomgeving in Heusden en in de regio Midden- en West-Brabant.

Wat gaan we daarvoor doen?

• De Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant (OMWB) houdt, in opdracht van de gemeente, toezicht op naleving van de wet- en regelgeving door het uitvoeren van controles bij onder ander bedrijven (waaronder milieucontroles). Daarnaast behandelt de OMWB (milieu)klachten en meldingen van incidenten.